İspan Pilotlar Azərbaycanda
Durante la guerra civil española, más de 500 pilotos españoles llegaron a Azerbaiyán, a la ciudad Ganyá, para hacer formación en la escuela militar №20 de pilotos, según el pacto entre la USSR y la República Española. Aunque la mayoría de ellos regresaron a España, más de 50 pilotos españoles quedaron aquí y lucharon contra el fascismo. Varios de ellos, participaron a la defensa de los pozos petróleos de Bakú, Azerbaiyán.
Əfqan Xəlilli (Afgan Khalilli)
khalilli@hispaniya.com
Bir növ 2-ci Dünya Müharibəsinin hazırlıq məşğələsi olaraq qəbul edilən, İspaniya Vətəndaş Müharibəsində, Almaniya və İtaliya monarxist-mühafizəkar-milliyyətçi cəbhəni müdafiə edərkən, SSRİ, Meksika, və qismən dəFransa respublikaçıların tərəfində idi. Bundan başqa on minlərlə könüllü 2-ci İspan Respublikasını qorumaq üçün səfərbər olmuş, döyüşlərdə fəal iştirak etmişdir.
1-ci Dünya Müharibəsində, mövcud təyyarələrin manevr qabiliyyətləri, texniki imkanları məhdud olduğundan, döyüşlərdə hava hücumları da həlledici olmamışdır. Lakin, havadan hücumun əhəmiyyəti hərbi ekspertlərin diqqətini çəkdiyindən, dövrün güclü ölkələri, mühəndis araşdırmarı ilə texnolojik imkanları artırmaq üçün lazımı fəaliyyətə başlamışdılar.
Almaniyanın, Hitler iqtidarında hərb sənayəsinə ayırdığı diqqət, hava qüvvələrindən də yan keçmir. Qısa zamanda təkmilləşən hərbi hava qüvvələri üçün İspaniya Vətəndaş Müharibəsi isə əla arena idi. Bu arenada, əvvəlki dünya müharibəsindən əliboş çıxmış güc mərkəzləri məşqə çıxacaqdılar.
Ardını oxuBaxış Bucaqları – Eduardo Qaleano
I
Bayquş, yarasa, avara və oğrulara görə, alaqaranlıq səhər yeməyi vaxtıdır.
Turistlərə görə, yağış uğursuzluqdur, əkinçiyə görə bərəkət.
Yerlilərə görə, mənzərə turist deməkdir.
Karib yerlilərinə görə, lələkli sombrero* və qırmızı məxməri bürüncək geyinmiş Xristofor Kolumb, heç vaxt görmədikləri böyüklükdə bir tutuquşu idi.
II
Cənuba görə, şimalın yayı qışdır.
Bir soğulcana görə, spagetti orqiyadır**.
Hindlilər müqəddəs bir inək görəndə, kimlərsə böyük bir hamburger görür.
Hippokrat, Qalen, Maymonid və Paraselsə görə qəbzlik adlı xəstəlik var idi, lakin aclıq adlı xəstəlik yox idi.
Kardona qəsəbəsindəki qonşularına görə, yay-qış eyni paltarda gəzən Toto Zaugg, hörmətə layiq idi:
-Toto üşümür.
O, heç vaxt heç nə demirdi. O, üşüyürdü, amma paltosu yox idi.
Ardını oxuSükutunu sevirəm sənin – Pablo Neruda
Sükutunu sevirəm sənin, qeybdəsənmiş kimi,
Sanki uzaqdan baxırsan, çatmır səsim sənə.
Elə bil yol çəkib uçur gözlərin
Sanki qərq eləyib bir öpüş səni özünə.
Ruhumla dolmuş hər şey kimi
Hər şeydə sən varsan, ruhumla dolu.
Ruhum kimisən, xülyamın pərvanəsi,
Sanki sənsən melanxoliya kəlməsi.
Sükutunu sevirəm sənin, uzaqlardasanmış kimi.
Qozadakı pərvanə tək çırpınırsan sanki.
Uzaqlardan eşidirsən məni, yetmir ünüm sənə
Qoy mən də susum, sənin səssizliyində.
Yasaq Quşlar – Eduardo Qaleano
1976, Azadlıq Həbsxanası: Yasaq Quşlar
Uruqvayda siyasi məhbuslar, icazəsiz danışa, fit çala, gülə, mahnı oxuya, sürətli gəzişə, hətta digər məhbusla salamlaşa bilməzdilər. Hələ bundan başqa hamilə qadınlar, cütlüklər, kəpənəklər, ulduzlar və quşlar olan rəsmləri nə çəkə, nə də ala bilərdilər.
Siyasi düşüncələrinə görə həbs edilərək işgəncəyə məruz qalmış, orta məktəb müəllimi Didasko Perezi bir bazar günü beş yaşlı qızı Milay ziyarət edir. Qızı ona quşların da olduğu bir rəsm gətirir. Məmurlar həbsxananın girişində rəsmi cırırlar.
Növbəti bazar günü Milay atasına ağaclar olan bir rəsm gətirir. Ağaclar yasaq olmadığından, rəsm içəri buraxılır.
Didasko rəsmi bəyənir və ağacların başında, budaqların arasından görünən bapbalaca dairəciklərin nə olduğunu soruşur.
— Bunlar portağaldır? Hansı meyvədir bunlar?
Qızcığaz atasını susdurur:
-“Sussssss” və pıçıltıyla atasına deyir:
-“Ay dəli, görmürsən bunlar gözdür? Bunlar gizlincə sənə gətirdiyim quşların gözləridir.”
İspan dilindən tərcümə: Əfqan Xəlilli
Orijinal adı: Los pájaros prohibidos, Eduardo Galeano
Qram-qram ölürlər – Marta Madeyros
Qram-qram ölürlər səyahət etməyənlər,
Kitab oxumayanlar, musiqi dinləməyənlər,
Mənliklərində xoş niyyət daşımayanlar.
Qram-qram ölürlər.
Qram-qram ölürlər, özünə hörmət qoymayanlar
Yardım əlini havada qoyanlar,
www.hispaniya.com
www.hispaniya.com – Azərbaycan-İberiya və Latın Amerika ölkələri əlaqələrinə təkan verməyi hədəfləyən web-lahiyə. Lahiyə, hal-hazırda, test yayımındadır.
Marağınız üçün təşəkkürlər,
“hispaniya.com“
Ardını oxu
